07.12.2021
Termin zapłaty wynagrodzenia podwykonawcom i skutki jego nieprawidłowego określenia
Wykonawca może powierzyć wykonanie części zamówienia podwykonawcy. Jednym z kluczowych elementów dotyczących podwykonawstwa jest właśnie kwestia rozliczeń, a w tym termin zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy.
Powodem wprowadzenia regulacji do umów zawieranych z podwykonawcami było przede wszystkim dostrzeżenie problemów nieterminowego regulowania należności lub też całkowitego braku ich regulowania. Jak słusznie zostało wskazane w uzasadnieniu do projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych, należy zauważyć, iż opóźnienia w spłacie należności przez wykonawców podwykonawcom niekorzystnie wpływają nie tylko na sytuację podwykonawców, lecz również na sytuację strony publicznej. Ponadto nie jest zasadne, by realizacja zamówień publicznych, w szczególności o charakterze inwestycyjnym, odbywała się kosztem małych i średnich przedsiębiorców, których słabsza pozycja na rynku jest niejednokrotnie wykorzystywana przez większe podmioty.
Ustawodawca w art. 464 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych określił maksymalny termin zapłaty, poprzez stwierdzenie, że termin zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, przewidziany w umowie o podwykonawstwo, nie może być dłuższy niż 30 dni od dnia doręczenia wykonawcy, podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy faktury lub rachunku. Ta regulacja ma zastosowanie do umów o podwykonawstwo dotyczących nie tylko robót budowlanych, ale także dostaw lub usług.
Istotność określenia terminu zapłaty podwykonawcom została również przeniesiona na grunt art. 437 ust. 1 pkt 5 PZP, który to stanowi, że elementem obligatoryjnym umowy dotyczącej robót budowlanych jest termin zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy.
Przy określaniu terminu zapłaty wynagrodzenia podwykonawcom należy brać również pod uwagę przepis art. 463 PZP, zgodnie z którym umowa o podwykonawstwo nie może zawierać postanowień kształtujących prawa i obowiązki podwykonawcy, w zakresie kar umownych oraz postanowień dotyczących warunków wypłaty wynagrodzenia, w sposób dla niego mniej korzystny niż prawa i obowiązki wykonawcy, ukształtowane postanowieniami umowy zawartej między zamawiającym a wykonawcą.
Normy, które wynikają z art. 464 PZP, mają charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że nawet w sytuacji, w której prawa i obowiązki mające swoje źródło we wspomnianym przepisie prawa nie zostaną wprost ujęte w samej umowie o zamówienie publiczne lub innych dokumentach zamówienia to przepis ten obowiązuje bezpośrednio.
Podsumowując, mając na uwadze przepis art. 464 ust. 2 oraz art. 463 PZP mówiący o zakazanych postanowieniach w umowach o podwykonawstwo, należy stwierdzić, że maksymalny dopuszczalny termin zapłaty podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy wynosi 30 dni od dnia doręczenia Wykonawcy faktury lub rachunku, z zastrzeżeniem, że taki sam termin został określony w umowie pomiędzy Zamawiającym a Wykonawcą.
Nieprawidłowe określenie terminu zapłaty wynagrodzenia podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom powoduje nieskuteczność takiego postanowienia, w miejsce którego należy zastosować odpowiednio przepisy Prawa zamówień publicznych. Jako przykład można wskazać sytuację, w której w umowie z Wykonawcą termin zapłaty wynagrodzenia został określony na 14 dni, natomiast w umowie podwykonawczej termin ten wynosi 30 dni. W niniejszej sytuacji, postanowienie z umowy podwykonawczej nie będzie skuteczne, gdyż pomimo zgodności z maksymalnym terminem wskazanym w art. 464 ust. 2 PZP, stanowi ono, zgodnie z art. 463 PZP, zakazane postanowienie w umowie z podwykonawcą i w związku z tym termin ten wynosić będzie 14 dni od dnia doręczenia wykonawcy, podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy faktury lub rachunku.