15.11.2018

Wypowiedzenie zmieniające a odprawa – kiedy się należy?

Wiesz o tym, że czasem pracodawca wręcza pracownikowi wypowiedzenie zmieniające z przyczyn organizacyjnych. Przedstawię Ci  to na przykładzie: z powodu zmniejszenia zysków, pracodawca staje przed koniecznością przeorganizowania  zakładu pracy.  Częstym pomysłem w takiej sytuacji jest zwolnienie jednego z pracowników (A) i przekazanie jego obowiązków pracownikowi (B) w drodze wypowiedzenia zmieniającego.

W tym poście skupię się na pracowniku B.  Rzecz jasna, jeśli nie zgodzi się on na nowe warunki, umowa po upływie okresu wypowiedzenia rozwiąże się. Czy jednak w takiej sytuacji pracownikowi B coś jeszcze ,,się należy”?

Jest to jedna z ciekawszych kwestii dotyczących wypowiedzenia zmieniającego, bo nie znajdziesz przepisu, który odpowiadałby wprost – tak lub nie. Tu rzeczywiście pasuje ulubiona odpowiedź prawnika – to zależy.

Prawo do odprawy

Być może wiesz, że ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników (potocznie o zwolnieniach grupowych), daje pracownikowi prawo do odprawy (w wysokości 1, 2 lub 3 miesięcznego wynagrodzenia), kiedy do zakończenie zatrudnienia nastąpiło wyłącznie z przyczyn niedotyczących pracownika. Wydawać by się mogło, że przecież pracownik, który odmawia przyjęcia wypowiedzenia zmieniającego, przyczynia się do tego, że umowa o pracę się kończy, a więc nie należy mu się odprawa. Nie jest to jednak takie proste.

Ogólna zasada jest następująca – jeśli jako pracodawca zaproponujesz pracownikowi w wypowiedzeniu zmieniającym warunki obiektywnie możliwe do przyjęcia, a ten mimo to ich nie zaakceptuje (a więc umowa się rozwiąże), to nie musisz wypłacać mu odprawy (tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 kwietnia 2015 r., I PK 211/14).

Cały problem polega na tym, żeby ustalić, jakie warunki są obiektywnie możliwe do przyjęcia. Trochę pomaga tu orzecznictwo. Bardzo upraszczając temat, można powiedzieć, że – przykładowo – jeśli:

• znacznie zmniejszyłeś pracownikowi wynagrodzenie,
• dołożyłeś pracownikowi duży zakres obowiązków bez  odpowiedniej podwyżki,
• przeniosłeś pracownika do innej miejscowości, co jest dla niego dużym utrudnieniem np. ze względu na konieczność opieki nad rodziną,
• zleciłeś pracownikowi pracę poniżej kwalifikacji,

to wtedy można powiedzieć, że do rozwiązania umowy doszło z przyczyn niedotyczących pracownika, a więc powinieneś wypłacić odprawę. Jeśli jest inaczej, odprawa nie należy się. Musisz jednak pamiętać, że każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnej analizy prawnej.

Na marginesie przypominam, że samo uprawnienie do odprawy z ustawy o zwolnieniach grupowych powstaje tylko wtedy, gdy zatrudniasz co najmniej 20 pracowników.

*****

Aby dowiedzieć się więcej w temacie zakończenia stosunku pracy polecam blog Pani Mecenas Marty Kopeć pt. JakZwolnicPracownika.pl

***

Zdjęcie: rawpixel