21.06.2021

Definicja podwykonawcy na gruncie Pzp

Prawo Zamówień Publicznych definiuje podwykonawcę, uwzględniając dwie perspektywy, tj. potwierdzenie udziału w postępowaniu oraz realizację przedmiotu zamówienia. Szczegółową analizę prawną podwykonawstwa  w powyższych ujęciach przedstawia niniejszy artykuł. 

Podwykonawcą na gruncie przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. (Dz. U. z 2019 r., poz. 2019 t.j. ze zm. – zwana dalej „ustawą PZP”) jest podmiot, z którym została zawarta umowa o podwykonawstwo. Przez tę umowę należy rozumieć (zgodnie z treścią art. 7 pkt 27 ustawy PZP) umowę w formie pisemnej o charakterze odpłatnym, zawartą między wykonawcą a podwykonawcą; w przypadku zamówienia na roboty budowlane innego niż zamówienie w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, także umowę między podwykonawcą a dalszym podwykonawcą lub między dalszymi podwykonawcami, na mocy której odpowiednio podwykonawca lub dalszy podwykonawca, zobowiązuje się wykonać część zamówienia;

Na gruncie ustawy PZP możemy rozróżnić 2 rodzaje podwykonawstwa:

  1. Podwykonawstwo w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji (tylko w odniesieniu do zdolności technicznych lub zawodowych lub sytuacji finansowej lub ekonomicznej!), jako udostępnianie zasobów w rozumieniu art. 118 ustawy PZP;
  2. Podwykonawstwo w celu realizacji części przedmiotu zamówienia w rozumieniu art. 462 ustawy PZP.

Ad.1

Możliwość skorzystania przez wykonawcę z „udostępnionego przez podmiot trzeci” podwykonawstwa w pierwszym wariancie uwarunkowana jest, w przypadku usług i robót budowlanych, realnym (rzeczywistym) uczestnictwem ich w realizacji zamówienia w odniesieniu do warunków dotyczących wykształcenia, kwalifikacji zawodowych lub doświadczenia wykonawcy. Wykonawca, który polega na zdolnościach lub sytuacji podmiotów udostępniających zasoby, powinien złożyć wraz z ofertą odpowiednie zobowiązanie podmiotu udostępniającego zasoby. Deklaracja ta powinna obejmować oddanie mu do dyspozycji niezbędnych zasobów na potrzeby realizacji danego zamówienia lub inny podmiotowy środek dowodowy, potwierdzający, że wykonawca będzie dysponował niezbędnymi rezerwami tych podmiotów, realizując zamówienie.

W powyższym przypadku Zamawiający ma obowiązek zbadać, czy nie zachodzą wobec tego podmiotu podstawy wykluczenia, które zostały przewidziane względem wykonawcy. Dzieje się tak, ponieważ podmiot ten będzie pełnił rolę podwykonawcy przy realizacji tej części zamówienia, do której odnosił się warunek udziału w postępowaniu (dotyczący wykonawcy). Wiążą się z tym dodatkowe obowiązki, nałożone przez ustawodawcę na podwykonawcę – np. złożenie dokumentu JEDZ.

Ad. 2

Podwykonawstwo dotyczące wariantu drugiego zostało szczegółowo uregulowane w Rozdziale 5 ustawy PZP.

Zgodnie z treścią art.  462 ustawy PZP Wykonawca może powierzyć wykonanie części zamówienia podwykonawcy. Zamawiający może żądać wskazania przez wykonawcę, w ofercie, części zamówienia, których wykonanie zamierza powierzyć podwykonawcom oraz podania nazw ewentualnych podwykonawców, jeżeli są już znani.

Podwykonawstwo w tym ujęciu jest rozumiane bardzo szeroko i może dotyczyć każdej części zamówienia – nie tylko zakresów wskazanych w wariancie pierwszym.

Co istotne, w tym przypadku, zamawiający może (ale nie musi!) badać, czy nie zachodzą wobec podwykonawcy niebędącego podmiotem udostępniającym zasoby podstawy wykluczenia, o których mowa w art. 108 i art. 109 ustawy PZP, o ile przewidział to w dokumentach zamówienia. Wykonawca na żądanie zamawiającego powinien przedstawić oświadczenie, o którym mowa w art. 125 ust. 1 (JEDZ) lub podmiotowe środki dowodowe dotyczące tego podwykonawcy.

Jednocześnie podwykonawstwo w ustawie PZP doznaje pewnych ograniczeń.  Zgodnie z treścią art. 121 ustawy PZP, Zamawiający może zastrzec obowiązek osobistego wykonania przez wykonawcę kluczowych zadań dotyczących:

  1. zamówień na roboty budowlane lub usługi,
  2. prac związanych z rozmieszczeniem i instalacją, w ramach zamówienia na dostawy.

Ograniczenie takie zostało również zawarte w art. 60, w którym tożsame uprawnienie dotyczy obowiązku osobistego wykonania przez poszczególnych wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia kluczowych zadań, dotyczących przesłanek wymienionych w art. 121 (pkt 1 i 2).

Oznacza to, że w zakresie kluczowych zadań wymienionych przez Zamawiającego w dokumentach zamówienia zostaje całkowicie wyłączone podwykonawstwo. Wykonawca powinien samodzielnie spełnić warunki udziału w postępowaniu w zakresie kluczowych zadań. Do wykonania tych części zamówienia, które obejmują kluczowe zadania, nie może delegować podwykonawców.